Op 12 april 2016 zijn sociale partners in het voortgezet onderwijs een onderhandelaarsakkoord voor een cao 2016/2017 overeengekomen. In deze bijdrage bespreken we enkele opvallende aspecten van het akkoord. De belangrijkste afspraken:
- een loonsverhoging van ruim 5%;
- bonden altijd betrokken bij reorganisatie en krimp;
- bij ontslag in het bijzonder onderwijs altijd transitievergoeding, in ruil waarvoor de WOVO is versoberd;
- de huidige WOVO blijft echter van kracht in het openbaar onderwijs en voor werknemers in het bijzonder onderwijs die daarvoor kiezen;
- de versobering van de WW wordt op kosten van de werkgevers gerepareerd;
- er blijft één commissie van beroep over met beperktere taken dan nu;
- een verlengd tijdelijk dienstverband hoeft niet meer te worden opgezegd;
- er blijft voorlopig een uitzondering op de ketenbepaling gelden voor de onbevoegde leerkracht.
Loonsverhoging
Er is een totale structurele loonsverhoging van 5,05% afgesproken. Daarnaast is er in april 2017 nog een eenmalige uitkering van EUR 500 (deeltijders naar rato).
Reorganisatie en krimp
Het komt erop neer, dat altijd tijdig overleg noodzakelijk is met de vakbonden bij reorganisatie en krimp. Daarin moeten dan maatregelen worden overeengekomen om gedwongen ontslagen te voorkomen.
WW en WOVO
Een opvallend aspect van het akkoord is de verwerking van de transitievergoeding en de versobering van de WW. Een mogelijk struikelblok was dat de bepalingen van de cao – als rechtspositieregeling – ook gaan gelden voor het openbaar onderwijs. Daar heeft men echter voorlopig nog niet te maken met de transitievergoeding. Het onderhandelaarsakkoord houdt daar op een creatieve manier rekening mee. Wat is er afgesproken?
– de versobering van de WW van maximaal 38 maanden naar maximaal 24 maanden wordt gerepareerd. Kennelijk gaat de werkgever dat voorlopig betalen, want de werknemerspremie is nu vastgesteld op 0%;
– de WW (inclusief de reparatie daarvan) wordt ook qua hoogte aangevuld, maar die aanvulling is wel wat soberder dan nu;
– na de WW (inclusief de reparatie daarvan) volgt een aansluitende uitkering van maximaal 34 maanden (is nu maximaal 66 maanden voor een 49-plusser). De hoogte van die aansluitende uitkering is lager dan nu;
– de werknemer die op het ontslagmoment tien jaar of minder te gaan heeft tot aan de AOW heeft tot aan die datum aanspraak op een aansluitende uitkering. Die uitkering is echter nooit hoger dan 130% van het minimumloon. Hoe deze aanspraak zich verhoudt tot de “gewone” aansluitende uitkering wordt niet vermeld.
Nu het overgangsrecht per 1 juli 2016 zal zijn uitgewerkt bestaat hiernaast uiteraard aanspraak op de transitievergoeding bij ontslag.
Voor het openbaar onderwijs geldt de transitievergoeding niet. De werknemer blijft daar aanspraak maken op de huidige WOVO, met dien verstande dat ook hier de versobering van de WW wordt gerepareerd, de einddatum van de aansluitende uitkering de AOW-leeftijd wordt in plaats van de leeftijd van 65 en de startleeftijd in gelijke mate opschuift. In de praktijk betekent dit, dat de werknemer in het openbaar onderwijs van 55 jaar en ouder aanspraak blijft maken op WW/WOVO tot aan zijn pensioen. Die startleeftijd was tot voor kort 53 jaar.
Er is ook overgangsrecht. Als uiterlijk op 1 juli 2016 een vaststellingsovereenkomst wordt gesloten over een ontslag dat uiterlijk op 31 december 2016 ingaat, kan de huidige WOVO-regeling daarop van toepassing blijven. Bovendien kunnen werknemers in het bijzonder onderwijs tot 1 juli 2021 kiezen voor de WOVO-regeling uit het bijzonder onderwijs. Ze krijgen dan geen transitievergoeding en de afspraken moeten worden opgenomen in een vaststellingsovereenkomst.
Commissie van beroep blijft (alleen bijzonder onderwijs)
De Commissie van beroep in het bijzonder onderwijs oordeelt al sinds 1 juli 2015 niet meer over ontslag. Dat blijft zo. Er komt echter wel één landelijke commissie (kennelijk in plaats van de huidige lappendeken), die oordeelt over disciplinaire maatregelen, schorsing, promotie, overplaatsing en periodieke verhogingen.
Geen opzegging verlengd tijdelijk dienstverband (alleen bijzonder onderwijs)
Een verlengd tijdelijk dienstverband hoeft niet meer te worden opgezegd. De cao-VO was de enige cao die een verplichte opzegging regelde. Toen UWV of de kantonrechter zich in het onderwijs nog niet met opzeggingen bezig hielden was dit geen probleem, maar sinds 1 juli 2015 geldt dat een opzegging een opzegging is en dat UWV of de kantonrechter er dus verplicht aan te pas moet komen. Sociale partners hebben eerder al laten weten dat dit ook bij opzeggingen vóór de inwerkingtreding van de nieuwe CAO al zo moet worden geïnterpreteerd. Of de rechtspraak dat ook zo zal zien is natuurlijk de vraag.
Positie onbevoegde leerkrachten (overgangsrecht alleen bijzonder onderwijs)
Het is de bedoeling dat er in de toekomst een duaal traject voor de onbevoegde leraar komt. In ieder geval tot 1 oktober 2017 blijft echter de huidige uitzondering op de ketenbepaling (maximaal vier jaar in dienst in maximaal zes tijdelijke contracten) bestaan voor lopende arbeidsovereenkomsten én voor arbeidsovereenkomsten die vóór 1 oktober 2017 nog worden aangegaan.
